Gus Van Sant

Gus Van Sant 24 Temmuz 1952 de Louisville, Kentucky, USA’ da Gus Greene Van Sant Junior olarak dünyaya geldi. Babası bir iş adamıydı.

Film yönetmeni, senaryo yazarı, ressam, fotoğrafçı, müzisyen ve yazar olarak çok yönlü kişiliğe sahip bir sanatçı.

Gus Van Sant hem bağımsız hem de ana akım sinema için çoğunlukla toplumun marjinal tarafa ittiği bireyleri – eşcinseller, şöhret hastaları, aylaklar ve uyuşturucu bağımlıları – konu alan filmler üretir.

Sanata olan ilgisi ilk defa ortaokul yıllarında gelişti. O zamanlar, marjinal biri olan resim öğretmeninden etkilenerek resim yapmaya başladı. Yönetmen o yıllarını şöyle anlatır.

“12 yaşımdayken diğer derslerden kaçmak için resim öğretmenimin atölyesine gidiyordum. Bugün reklamcılıkta kullanılan tarzda stilistik ve figüratif resimler yapıyordu. Eşcinselliğini de açıklamış biriydi. 1960’ların ilk yıllarında bu bana çok ilginç geldi. İlk defa eşcinsel olduğunu açık açık belirten biriyle tanışmıştım.”

İngilizce öğretmeninin sınıfta gösterdiği kısa filmler ve animasyonlar sadece resimle ilgilenen genç Gus üzerinde çok etkili oldu.

“Bu filmleri izledikten sonra, filmin aslında hareketli bir tablo gibi olduğunu fark ettim. Hikaye, bir resim gibi işlenerek filme aktarılıyordu. Ben de evdeki küçük kameramla bir animasyon film çektim. Çok kısa bir filmdi ama benim sinemaya geçiş sürecimde bir ilkti.”

Gus Van Sant 14 yaşına geldiğinde “Yurttaş Kane” i izledi ve sinema hakkındaki düşünceleri tamamen değişti. “Yurttaş Kane” sayesinde sinemanın popüler kullanımının ötesinde bir sanat olabileceğini fark etti.

1968 yılında Amerika’da gerçekleşen ve bir nevi kültür devrimi sayılabilecek dönemde New York’ da birçok deneysel yönetmenin filmleri gösteriliyordu. Yönetmene göre bu filmler, resim ve sinemanın bütünleştiği örneklerdi. Bu dönemde, filmin mutlaka öyküsel bir tarzla yapılması gerektiği düşüncesinden bağımsız olarak tıpkı dışa vurumcu resimler gibi filmler yapılıyordu.

Van Sant, daha sonra hem resim hem de film okumak üzere Rhode Island Tasarım Okulu’na yazıldı. Fakat ilgisi sürekli resimden filme doğru kayıyordu. Bu okulda ilk defa gerçek film yapımıyla tanışan Van Sant, film yapımının bütün elemanları ile- profesyonel kameralar, sesçi, oyuncular ve senaryoyla- çalışmaya başladı.

Fakat bir türlü yönetmen olabileceğini düşünmüyordu çünkü; fazla sessiz ve çekingendi.

Bir film yönetmeni sözünü geçiren bir kumandan gibi olması gerektiğine inanmıştı. Fakat zamanla bu düşüncesi değişti. Yönetmenlerin tek bir tarzda olması gerekmiyordu…

Van Sant, okul yıllarında dramatik durumları deneysel bir şekilde yansıtan filmler çekmekteydi. Bu filmlerde uyguladığı tekniklerin 2003’te çektiği “Elephant” filminde kullandığını söyledi.

“Bunlar aslında hikâye içindeki drama unsurlarının bir biçim olarak ele alınmasının örnekleriydi. Doğrusal olarak akan bir hikâye yerine filmleri kendisi için ve kendisini temsil edecek şekilde yapıyordum.”

Üniversiteden mezun olduktan sonra reklamcılık yapmaya başladı. Gus Van Sant, işten arta kalan vakitlerinde her yıl bir tane olmak üzere seri halinde tasarladığı ve kendi hayatını konu alan 3 dakikalık çok düşük bütçeli kısa filmler çekti. İlerde bunları bir araya getirmeyi planlıyordu.

Gus Van Sant, 33 yaşında 20.000 dolarlık bir bütçeyle ilk uzun metrajlı filmi “Mala Noche”yi çekti.

Bu film, Los Angeles Film Eleştirmenleri Birliği tarafından verilen ‘Bağımsız/Deneysel Film Ödülü” nü aldı ve Berlin Film Festivali’nde gösterildi. Bağımsız film yapımcıları için festivallerin bir sığınak gibi olduğunu söyleyen yönetmen, filmlerinin festivallerde yer almasından dolayı her zaman büyük bir mutluluk duyduğunu vurguluyor.

Gus Van Sant Filmleri ile Devam edecek…

Kaynakça: İmdb, wikipedia, indiwire, filmmakermagazine, Uluslararası İstanbul Film Festivali Gus Van Sant Söyleşisi.